Voor het vallen van de muur

Pretentieloos ooggetuigenrelaas en tijdsdokument

Verwacht op de 87 bladzijden die de Kortrijkse Annie Tanghe in redelijke grote letters heeft volgeschreven over haar herhaalde bezoeken aan het oosten van Duitsland toen dat nog Duitse Democratische Republiek heette en door een hoge en zwaar bewaakte muur van de Democratie was afgesneden, geen ophefmakende onthullingen of zwaarwichtige geschiedschrijving. Het was duidelijk niet de bedoeling van Annie Reisliteratuur met een hoofdletter te schrijven, noch om een socio-politieke verhandeling op te zetten. Neen, als een van de toch niet zo héél talrijke “gewone” mensen die bij herhaling het oostelijk gelegen “Arbeidersparadijs” van kameraad Honecker heeft kunnen bezoeken, vertelt zijn heel gewoontjes hoe zij die bezoeken heeft ervaren, maar vooral hoe zij de mensen heeft leren kennen die met de Muur en met de onvrijheid moesten leren leven om te kunnen overleven. Zij vertelt heel gewoontjes over de blijvende vriendschap met dominee Siegfried en vooral met zijn vrouw Gerda, een echte vriendschap die, zoals zij zelf in haar naschrift optekent, standhoudt over muren, grenzen en systemen heen. Heel gewoontjes heeft Annie met dit pendelverhaal van West naar Oost en een zeldzame keer van Oost naar West, een document humain geschreven dat je als Vlaming gerust ook een menselijk dokument mag noemen over de uren aanschuiven om door de plagerige kontroles van de Oost-Duitse grenswachters te geraken, over de mensen aan de andere kant die nog veel langer moeten aanschuiven om gewone levensmiddelen als vlees, bananen, fruit of een ijsje te kunnen bemachtigen. Ohne Slange kein Paradis, heette dat met de Oost-Duitse galgenhumor…Zij vertelt over mensen die uit schrik voor de beruchte Stasi, de staatsveiligheidsdienst die met tienduizenden spionnen werkte, de luiken dicht en de lichten uit deden om met haar stilletjes te kunnen spreken over een Vlaming die zij in de oorlog hadden leren kennen en van wie zij graag nog eens iets wilden vernemen. Voor gewone mensen was in het Westen geraken zo goed als onmogelijk en de volksrepubliek was in jaren vóór de val van de Muur zo demokratisch dat een onderwijzer zelfs geen kontakt met Westerlingen mocht hebben. Daar schrijft Annie niet over, want haar boek is niet politiek geladen, maar het weze mij veroorloofd hier even de kritische vraag te stellen hoe het in godsnaam mogelijk was dat socialistische politikasters van bij ons destijds de benen van onze hun lijf liepen om toch maar bij kameraad Honecker of andere groten op de borrel te mogen komen, maar daar mag natuurlijk niet aan herinnerd worden en dus heb ik het niet geschreven… Dààrover schrijft Annie niet, wel over haar zoontje dat mismeesterd werd, omdat in die voormuurse tijd de geneeskunde ginder twintig/dertig jaar op het Westen achterliep. Dergelijke anekdoten, heel gewoontjes verteld, zeggen wellicht meer over het kommunistisch paradijs van voor 1989, toen de Muur viel, dan heel geleerde verhandelingen van heel geleerde professoren sociologie of politologie. Er staan ook een hele reeks foto’s in Annies pretentieloze Oostlandreisverhaal en er staan ook een aantal fouten in (Leibzig i.p.v. Leipzig.bv.) wat ik als gedreven taalminnaar betreur, maar niemand is volmaakt. Het boek “Voor het vallen van de Muur” van Annie Tanghe kost 9 euro + 2,5 euro voor verzending, over te schrijven op rekening 285-0448019-05 van Annie Tanghe, Heulestraat 10/303 8560 Gullegem met vermelding “boek DDR”. Wie graag eerst eens kontakt neemt, kan dat op telefoon 056/41 78 38 of e-post contact@annietanghe.be. Bij de twintigste verjaardag van de Muur der Schande misschien toch een niet-onaardig ideetje?

Hector van Oevelen
Berkenkruis, maandblad van het St. Maartensfonds, oktober 2009

'Voor het vallen van de muur' telt 87 bladzijden, is uitgegeven in eigen beheer en kost 11,5 euro (2,5 euro portkosten inclusief). Te bestellen op rek. 285-0448019-05 met vermelding ‘Boek DDR’ Info: 056 41 78 38 – contact@annietanghe.be